استراتژی منابع انسانی چیست؟|مراحل تدوین+نمونه

اکثر افرد در مورد استراتژی های کسب و کار شنیده اند و از نقش این استراتژی ها در موفقیت سازمان آگاه هستند. اما استراتژی منابع انسانی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. حتی ممکن است عده ای تصور کنند که استراتژی منابع انسانی همان استراتژی های کلی سازمان است. هرچند که به آن مربوط است اما استراتژی منابع انسانی متمایز از استراتژی های سازمان است. در ادامه این مقاله به توضیح استراتژی واحد منابع انسانی، مدل های آن و… پرداخته ایم.

استراتژی منابع انسانی چیست؟

استراتژی منابع انسانی در واقع  یک برنامه ی سطح کلان، جامع و کلی است که به سازمان‌ ها و مجموعه ها کمک می کند تا بتوانند به صورت اثر بخش نیروی انسانی خود را مدیریت نمایند. این برنامه مواردی چون اصول، اهداف و اقداماتی که واحد منابع انسانی در فرآیندهای استخدام، حفظ، توسعه و آموزش و مشارکت کارمندان را در بر گرفته و به این واحد کمک می نماید تا تمام فرآیند ها و فعالیت های خود را در راستای تحقق اهداف کلی سازمان به اجرا درآورد.

بخوانید : مدیریت منابع انسانی استراتژیک

در تی‌تایم بخوانید : اصطلاحات منابع انسانی به انگلیسی | HRMS برای کسب و کار | اجایل | سوالات مصاحبه کاری | HR چیست؟  | مدیریت منابع انسانی | فرآیندهای منابع انسانی | سرمایه انسانی

استراتژی منابع انسانی در واقع نقشه راهی است که واحد منابع انسانی را در امور مختلف راهنمایی می نماید و از واگرایی فعالیت ها و اهداف این واحد جلوگیری می نماید.

به زبان ساده تر ساده‌تر، استراتژی منابع انسانی تلاشی برای پاسخ دادن به پرسش “چگونه می توان از منابع انسانی سازمان یعنی کارمندان در جهت تحقق اهداف اصلی کسب ‌وکار استفاده نمود؟” است.

چهار استراتژی‌ منابع انسانی

استراتژی‌های منابع انسانی تاثیر پررنگی بر موفقیت و دستیابی کسب ‌و کار به اهدافش دارد. بر اساس اهداف ویژه هرسازمان، فرهنگ حاکم بر آن سازمان و شرایط آن، استراتژی منابع انسانی آن می‌تواند متفاوت باشد. چهار استراتژی ای که در ادامه به بیان آن ها خواهیم پرداخت به طور کلی در همه سازمان‌ها دیده می شوند، اما این که در هر سازمان چه میزان بر هر کدام تمرکز شود متفاوت است. هر سازماین باید متناسب بر اهداف خود استراتژی های اصلی خود را انتخاب نماید.اما می توان به صورت بسیار کلی، چهار مورد از اصلی‌ترین استراتژی ها در حوزه منابع انسانی را چهار مورد زیر دانست :

۱.استراتژی جذب نیروی کار با استعداد و حرفه ای

این استراتژی بر استخدام و جذب افرادی با توانمندی ها، مهارت‌ها و سابقه کاری و حرفه ای  مورد نیاز و مفید برای سازمان تاکید می کند.واحد منابع انسانی باید به صورتی اقدامات و فرآیندهای خود در راستای مصاحبه، گزینش و استخدام را سامان دهد که افراد با استعداد جذب سازمان شوند و تمایل به اشتغال در مجموعه داشته باشند. همچنین واحد منابع انسانی باید بتواند با ایجاد فرهنگ سازمانی غنی و جو مثبت و دوستانه در محیط کار رضایت کارمندان با تجربه و برتر را جلب نموده تا به کار کردن در سازمان تمایل داشته باشند. همچنین در تعیین دستمزد، مزایا، موقعیت های رشد و توسعه در سازمان و… واحد منابع انسانی باید شرایطی به وجود آورد که کارمندان برتر و با استعداد بدانند که شایستگی ها، قابلیت ها و تلاش های آنان دیده شده تا از کاهش انگیزه آنان جلوگیری شود.

۲.استراتژی توسعه و آموزش کارمندان

طبق این استراتژی، واحد منابع انسانی تلاشمی کند تا بر مهارت ها و توانمندی های کارمندان سازمان سرمایه ‌گذاری نموده و آن ها را توسعه و ارتقا دهد. واحد منابع انسانی در این راستا باید بتواند خلل ها، شکاف‌های مهارتی و موارد نیازمند بهبود که در کارمدان بخش های مختلف سازمان دیده می شود را شناسایی کرده و بر اساس آن ها اقدام به ارائه آموزش به کارمندان مربوطه نماید. هم چنین واحد منابع انسانی برای موثر بودن چنین آموزش هایی باید بر اهمیت یادگیری در فرهنگ سازمانی مجموعه تاکید نماید. در نهایت نیز باید با ارزیابی مداوم اطمینان حاصل نماید که آموزش ها و برنامه های توسعه سازمان اثر بخشی لازم را دارا هستند.

۳.استراتژی مبتنی بر مدیریت عملکرد

این استراتژی تمرکز و تاکید خود را بر ارزیابی عملکرد کارمندان، بازخورد دهی و به وجود اوردن سیستم تشویقی قرا داده است.واحد منابع انسانی برای اجرا و پیاده سازی این استراتژی باید اهداف مشخص و قابل اندازه گیری برای هر کارمند و هر بخش سازمان در نظر بگیرد. سپس به صورت منظم و مداوم به ارزیابی عملکرد و ارائه بازخورد در جهت بهبود کارمندان و بخش های سازمان بپردازد. همچنین برای اینکه کارمندان در موقعیت های شغلی متفاوت انگیزه لازم برای بهبود و ارتقا مداوم خود داشته باشند باید مشوق ها و پاداش هایی مناسب برای آنان در نظر گرفته شده و امکان ترفیع به موقعیت های مدیریتی مرتبط برای کارمندان با استعداد و کوشا وجود داشته باشد.

۴.استراتژی حفظ و نگهداری کارمندان

این استراتژی بر حفظ و نگهداری کارمندان حرفه ای، باتجربه و ارزشمند برای سازمان و کاهش نرخ گردش نیروی کار در سازمان تاکید دارد. مبتنی بر این استراتژی واحد منابع انسانی باید در کارمندان و نیروی کار مجموعه احساس تعلق خاطر ایجاد نموده و از اینکه آنان به راحتی سازمان را ترک نمایند جلوگیری نماید. در راستای استراتژی منابع انسانی حفظ و نگهداری، باید علت های نارضایتی و ترک کار به صورت مداوم رصد شده و تلاش در صدد از بین بردن ان ها صورت گیرد. هم چنین رضایت شغلی کارمندان نیز از طریق نظر سنجی ها و جلسات ارزیابی شده و در جهت افزایش آن تلاش گردد.

مدل های استراتژی منابع انسانی

مدل استراتژی مبتنی بر هزینه

هدف از به کارگیری این استراتژی منابع انسانی به حداقل رساندن هزینه‌های مربوط به نیروی انسانی است.معمولا  سازمان‌هایی که این استراتژی را انتخاب می کنند  از راه های مختلفی چون محدود کردن تعداد کارمندان، تعیین حقوق و مزایای حداقلی، برون‌سپاری پاره ای از امور و فعالت های سازمان و اتوماسیون فرآیند های سازمان مانند کنترل ساعت کاری کارندان از طریق نرم افزار حضور و غیاب آنلاین، سعی در کاهش دادن هزینه های خود دارند.

مدل استراتژی مبتنی بر کیفیت

این استراتژی منابع انسانی  متمرکز برارتقا کیفیت محصولات و خدمات سازمان از طریق ارتقا کیفیت عملکرد کارمندان است. سازمان‌ها با استفاده از این استراتژی تلاش می کنند تا نیروی کار ماهر، متخصص و توانمند را استخدام نموده، از طریق سرمایه گذاری بر آموزش و توسعه کارمندان عملکرد آنان را به صورت کیفی ارتقا داده و فرهنگ سازمانی ایجاد نموده که کیفیت جزو اولویت های اصلی تمام سطوح و بخش های مختلف سازمان باشد. هم چنین در جهت اخذ مجوز ها و گواهی های کیفی، فنی و تخصص برای کسب و کار اقدام می گردد.

مدل استراتژی مبتنی بر نوآوری

با اتخاذ این استراتژی برای سازمان، الویت در تمام بخش ها و فعالیت های سازمان، خلاقیت نوآوری خواهد بود. سازمانی که استراتژی منابع انسانی مبتنی بر نوآوری را برای خود انتخاب می نماید در فرآیند جذب و استخدام نیروی کار به دنبال افرادی است که به ویژه خلاق و نوآور باشند. هم چنین محیط کاری ای به وجود می آورد که بسیار پویا بوده و کارمندان را به ارائه ایده های جدید و نوآورانه سوق می دهد. بخشی از بودجه در چنین سازمانی صرف تحقیق و توسعه در جهت ارتقا خدمات و محصولات صرف می گردد.

مدل استراتژی مبتنی بر مشتری

استراتژی منابع انسانی با محوریت داشتن رضایت مشتری، نقشه راهی به سازمان ارائه می دهد که از طریق ارتقا عملکرد کارمندان، رضایت مشتریان را افزایش داده و در نتیجه آن اهداف سازمان محقق گرد. البته اطمینان از مناسب بودن این استراتژی برای تحقق اهداف سازمان وابسته به شرایط و نوع اهداف کلان کسب و کار و حوزه تخصصی سازمان است. سازمان‌هایی که  استراتژی مبتنی بر مشتری را برای منابع انسانی خود در نظر می گیرند غالبا به دنبال آموزش کارمندان در زمینه امور پشتیبانی و ارتباط با مشتری، به وجود آوردن سیستم‌های پاسخگویی کارآمد و موثر به مشتریان و نظر سنجی و ارزیابی رضایت آنان هستند. واحد منابع انسانی در راستای پیاده سازی استراتژی مبتنی بر مشتری در سازمان تلاش می کند تا فرهنگ سازمانی با محوریت جلب رضایت مشتری شکل دهد.

نمونه استراتژی منابع انسانی

بسیاری از شرکت های بزرگ برای استفاده بهینه از منابع و نیروی انسانی خود در جهت تحقق اهداف کلان خود به تدوین استراتژی منابع انسانی پرداخته اند. این شرکت ها به اهمیت این استراتژی ها در موفقیت کسب و کار خود پی برده و برای آن سرمایه گذاری نموده اند. در ادامه به بیان مثالی در این مورد می پردازیم تا بتوانید از آن الگو بگیرید.

استراتژی منابع انسانی شرکت اپل

استراتژی منابع انسانی شرکت اپل، که تقریبا جزو موفق ترین شرکت های فناوری جهان محسوب می شود؛ بسیار منحصربه‌فرد و کارآمد است. استراتژی آن ها در این حوزه موجب شده تا نیروی انسانی خلاق، نوآور و متعهد را استخدام نموده و آن ها را در شرکت خود نگه دارد و در نتیجه آن محصولات پیشرو، نوآورانه و خلاق را به مشتریان خود ارائه نماید.

اصلی ترین ویژگی‌های استراتژی منابع انسانی اپل شامل :

• اهمیت دادن به نوآوری: اپل تلاش دارد تا افرادی که به فناوری و خلاقیت در این حوزه علاقه دارند را جذب نماید. این شرکت معتبر توانمندی کارمندان خود را از طریق مصاحبه‌ های فنی و تخصصی دقیق و موشکافانه و پروژه‌های عملی، ارزیابی می نماید.
• ایجاد فرهنگ سازمانی قوی:  اپل بر اساس استراتژی منابع انسانی خود یک فرهنگ سازمانی بسیار غنی و قوی ایجاد نموده که در آن ارزش‌هایی چون سادگی، کیفیت، نوآوری و تفکر انتقادی اولویت دارد. چنین فرهنگ سازمانی ای موجب انگیزه کارمندان بوده و به آن ها کمک می کند تا بهترین سطح عملکرد را از خود نشان داده و در جهت رشد شرکت متعهدانه تلاش نمایند.
• برخورداری از تیم‌های خودگردان:  شرکت اپل  غالبااز تیم هایی که به صورت خودگردان ارائه می شوند به جای ساختار سنتی سلسله مراتبی استفاده می کند. یکی از برتری های تیم خودگردان به نسبت سیستم سلسله مراتبی، سرعت بالا در پاسخ به تغییرات بازار است که به دلیل سطح اختیار و تصمیم گیری مستقل در تیم ها است.
• آموزش و توسعه مداوم:  استراتژی منابع انسانی اپل موجب شده تا این شرکت برای آموزش و توسعه کارمندان خود اهمیت فراوانی قائل باشد و به وسیله برنامه های اموزشی، مهارت کارمندان خود را افزایش داده و ان ها را در جریان به‌روز ترین فناوری ها می گذارد.
• پاداش و تشویق کارمندان:  اپل برای انگیزه دادن به کارمندان خود از سیستم های پاداش و تشویق کوناکون و خلاقانه ای استفاده می کند. هم چنین علاوه بر دستمزد و مزایای رقابتی، به کارمندان خود از سهام شرکت نیز سهم می دهد.
• محیط کار جذاب :  شرکت اپل بر اساس استراتژی منابع انسانی خود تلاش نموده تا محیط کار بسیار جذاب و مفرحی را برای کارمدان به وجود آورد. این شرکت برای ایجاد چنین فضایی از انواع امکانات رفاهی، فضاهای مدرن و به‌روز کاری و رویدادهای اجتماعی مختلف استفاده نموده است.

مراحل تدوین استراتژی منابع انسانی

1. اولین گام برای اینکه استراتژی منابع انسانی سازمان خود را تدوین نمایید؛ تحلیل و ارزیابی وضعیت موجود در منابع انسانی سازمان است.
2. در گام دوم باید اهداف کوتاه مدت و بلند مدت و شاخص های عملکردی برای منابع انسانی سازمان تعیین گردد.
3. پس از اینکه اهداف و چشم اندازها برای واحد منابع انسانی در نظر گرفته شد؛ در گام سوم تدوین استراتژی منابع انسانی، اقدامات عملیاتی برای تحقق اهداف تعیین می گردد و برای اجرای آن برنامه ریزی می شود.
4. در گام چهارم برنامه های عملیاتی اجرا می گردد.
5. در گام پنجم؛ به صورت مستمر اجرای استراتژی منابع انسانی مورد ارزیابی قرار گرفته و بهبود و اصلاحات لازم در برنامه ریزی ها و یا استراتژی اعمال گردد.

به استراتژی منابع انسانی نیاز دارید اگر…

• فرآیند ها و فعالیت های بخش منابع انسانی در راستای اهداف کلان و اساسی کسب و کارتان باشد.
• نرخ گردش نیروی کار در سازمان را کنترل نمایید.
• نیروی کار نخبه مایل به کار در سازمان شما باشد.
• کارمندان نسبت به ارتقا وبهبود عملکرد خود اشتیاق داشته باشند.
• لازم دارید بازده و کارآمدی کارمندان و سازمان خود را افزایش دهید.
•  با بهینه کردن فرآیندهای واحد منابع انسانی، هزینه‌های این حوزه را کاهش دهید.
• جو کاری در سازمان شما مثبت، دوستانه و پویا باشد.

جمع بندی

استراتژی منابع انسانی یک نقشه راه برای واحد منابع انسانی است که به فعالیت های آن جهت می دهد.معمولا اکثر شرکت های بزرگ و موفق دارای استراتژی های مشخصی برای واحد منابع انسانی خود هستند. زیرا آنان می دانند که بدون استراتژی برای مدیریت منابع انسانی نمی توان با حداکثر بازدهی از عملکرد کارمندان بهره برد. داشتن نقشه راه به واحد منابع انسانی کمک می کند که منسجم تر امور خود را پیش ببرد.

منبع : ADP.com