منابع انسانی چیست؟همه چیز در مورد منابع انسانی(HR)

آنچه در این مقاله می خوانید

منابع انسانی در هر سازمان و کسب و کار یکی از مهمترین بخش‌ها محسوب می‌شود. کنترل و مدیریت کارکنان سازمان و حرکت دادن آنها در مسیر اهداف شرکت از جمله وظایفی است که مدیر منابع انسانی باید انجام دهد. به همین دلیل است که مدیران منابع هر سازمان ارزش و اهمیت زیادی دارند و معمولاً از بین نیروهای نخبه و کارآمد انتخاب می‌شود. عملکرد آنها تاثیر مستقیمی در پیروزی یا شکست شرکت دارد و طبیعتاً مدیران ارشد تلاش می‌کنند افرادی را در این قسمت به کار گیرند که موفقیت یا شکست سازمان برای آنها اهمیت زیادی داشته باشد. قصد داریم شما را با بخش منابع انسانی یک سازمان بیشتر آشنا کنیم.

تعریف منابع انسانی چیست؟

منابع انسانی را می‌توانیم نوعی از وظایف و بخشی از یک سازمان بدانیم. مدیر HR یک سازمان فرآیندها، شیوه‌ها و استراتژی‌ها را برای جذب، توسعه و حفظ کارکنانی که به موفقیت کلی شرکت کمک می‌کنند در نظر می‌گیرد. بخش نیروی انسانی مسئولیت مدیریت فعالیت‌های کارکنان از استخدام، پاداش و مزایا، یادگیری و توسعه، مدیریت عملکرد، و روابط کارکنان تا جدایی یا بازنشستگی را برعهده دارند. این بخش از هر سازمان به دلیل شرایطی که دارد می‌تواند اهداف تجاری را برآورده کرده و نیازها و آرزوهای کارکنان را واقعیت بخشد.

به عبارت بهتر ایجاد فضایی که هم اهداف شرکت در آن برآورده شود و هم کارکنان انگیزه لازم برای فعالیت بیشتر را داشته باشند بر عهده مدیران HR می‌باشد. فردی که به عنوان متخصص منابع انسانی در یک سازمان کار می‌کند با کمک برنامه‌ریزی استراتژیک نیروی کار، مدیریت استعداد، برنامه ریزی جانشین پروری و بکارگیری افراد با استعداد می‌تواند برای رسیدن به اهداف بلند مدت خود تلاش کند. مدیران HR قابلیت‌های کارکنان را به حداکثر رسانده و با شناسایی نقاط ضعف آنها تلاش می‌کنند دوره‌های مهارت افزایی مناسب و با کیفیتی برگزار کنند.

منظور از HR

HR مخفف کلمه Human resources به معنای منابع انسانی است. در یک شرکت یا کسب و کار HR وظیفه غربالگری، استخدام و آموزش کارکنان و همچنین اجرای فرآیندهای کارکنان را بر عهده دارد. دپارتمان‌های HR در یک شرکت مسئول مدیریت کل کارکنان هستند. کار مدیران این بخش از زمانی آغاز می‌شود که نیروهای جدید گزینش شده و برای فعالیت در سازمان استخدام می‌شوند. تمامی کارکنان سازمان تا زمانی که به دلیل بازنشستگی، استعفا یا اخراج از سازمان خارج نشوند با مدیران HR ارتباط نزدیکی خواهند داشت. مدیران HR تلاش می‌کنند تا ارزش افزوده برای سازمان خود داشته باشند و با ایجاد ارتباط بین مدیران و کارکنان مشکلات را سریعتر برطرف سازند. در واقع برخلاف دیگر بخش‌های سازمان، مدیران منابع انسانی باید هم روسای خود را راضی نگه دارند و هم کارکنان را با انگیزه و پرتلاش حفظ نمایند.

برای مطالعه در مورد اصول مدیریت منابع انسانی کلیک نمایید.

انواع منابع انسانی

نکته جالب در مورد منابع انسانی این است که انواع مختلفی از آنها وجود دارند. با انواع بخش‌های HR بیشتر آشنا می‌شویم:

استخدام:کارمند و استخدام دو کلمه‌ای هستند که ارتباط مستقیم با یکدیگر دارند. در هر سازمانی کارمندان برای شروع فعالیتشان باید استخدام شوند و مدیران نیروی انسانی وظیفه انجام این کار را برعهده دارند. آنها باید بهترین افراد را از طریق سیستم گزینش به استخدام درآورده و جذب سازمان کنند.
روابط کارکنان:گاهی اوقات مدیران HR وظیفه دارند روابط بین کارکنان و سازمان را بهبود بخشند. طبیعی است که بسیاری از کارکنان رضایت شغلی نداشته باشند و مدیران HR باید دلایل عدم رضایت آنها را متوجه شده و نسبت به برطرف کردن آنها اقدام نمایند.
یادگیری و توسعه:وظیفه بخشی از مدیران HR هر سازمان است که نسبت به توسعه فردی کارکنان اقدام نمایند. البته این توسعه فردی باید بر اساس اهداف سازمان رقم بخورد. یعنی کارکنان باید در دوره‌های آموزشی شرکت کنند که نیاز سازمان را برآورده کرده و یک مهارت جدید به آنها بیفزایند.
مدیریت عملکرد:HR هر سازمان مهم‌ترین دارایی آن محسوب می‌شود اما تا زمانی که عملکرد خوبی نداشته باشد تاثیری در فرایندهای عملیاتی نخواهد گذاشت. وظیفه مدیران منابع انسانی یک سازمان است که عملکرد کارکنان را تحت نظر قرار داده و آنها را در مسیر اهداف سازمان هدایت کنند.
فرهنگ شرکت: تنها دپارتمان‌های HR نیستند که وظیفه ایجاد فرهنگ در شرکت را داشته باشند اما آنها نقش کلیدی در این زمینه خواهند داشت.مدیران HR باید تلاش کنند فرهنگی مناسب و محترمانه در سازمان خود پیاده سازی نمایند.

اهمیت منابع انسانی در کسب و کار

منابع انسانی برای موفقیت کسب و کارها اهمیت بسیار زیادی دارند. متاسفانه بسیاری از کارآفرینان کسب و کار خود را سریعا آغاز کرده و به این نکته توجه نمی‌کنند که باید برای HR خود افراد متخصص را استخدام نمایند. مدیریت کارکنان یک سازمان فرایندی تخصصی است که موسسین کسب و کارها فاقد مهارت و تجربه در آن هستند. از طرفی ارزش کارکنان یک سازمان پس از گذشت زمان مشخص می‌شود و تنها متخصصین می‌توانند خیلی سریع این موضوع را تشخیص دهند. به همین نکته فکر کنید که با گسترش کسب و کار مدیران ارشد زمان کافی برای تمرکز روی عملکرد کارکنان خود را ندارند. از آن به بعد ممکن است کارکنان عملکرد گذشته را نداشته و با اشتباهات خود هزینه‌های زیادی به سازمان اعمال نمایند. تنها مدیران HR هستند که می‌توانند از کارکنان به اندازه کار بگیرند و روحیه و انگیزه آنها را حفظ نمایند. بر همین اساس است که وجود مدیران منابع انسانی برای رشد و موفقیت یک کسب و کار اهمیت و ارزش زیادی دارند.

HR و سرمایه انسانی

گاهی اوقات وقتی در مورد منابع انسانی صحبت می‌کنیم آن را با سرمایه انسانی شدیداً اشتباه می‌گیریم. این دو واژه شباهت زیادی به هم دارند اما تفاوت‌هایی هم دارا می‌باشند که بد نیست با آنها بیشتر آشنا شویم:

هر دو واژه منابع و سرمایه انسانی مفاهیمی هستند که برای به حداکثر رساندن سود مطرح می‌گردند.مدیران منابع بیشتر روی مهارت یا استعدادهای بالقوه کارمندان تمرکز می‌کنند. در طرف مقابل مدیران سرمایه انسانی بیشتر روی مهارت و تجربیات فعلی کارکنان توجه دارند.
تفاوت مهم دیگری که بین این دو واژه وجود دارد، سرمایه‌گذاری شرکت است. اگر شرکت در حال سرمایه‌گذاری روی برنامه‌های آموزشی کارکنان باشد باید بخش سرمایه انسانی تقویت گردد.با این حال اگر شرکت‌ها می‌خواهند در عملیات‌های اداری و استخدامی هزینه کنند باید سراغ مدیران منابع بروند.
روش اندازه‌گیری سرمایه انسانی و HR کاملاً متفاوت است.به عبارت بهتر نیروی انسانی در کمیت و سرمایه انسانی در کیفیت سنجیده می‌شوند. یعنی سرمایه انسانی ناملموس است و ما نمی‌توانیم آن را کمیت کنیم. با این حال همیشه می‌توان یک عدد برای قدرت نیروی انسانی در یک شرکت در نظر گرفت.
سرمایه انسانی همیشه روی مزایای بلند مدتی که کارمند برای شرکت به ارمغان می‌آورد متمرکز است. در طرف مقابل نیروی انسانی وظیفه دارد امور روزمره را مورد پردازش قرار دهد.البته به طور کلی می‌توان منابع انسانی را به مرور زمان تبدیل به سرمایه انسانی کرد.

تعریف مدیریت منابع انسانی

مدیریت منابع انسانی که به اصطلاح HRM گفته می‌شود، نوعی رویکرد سیستماتیک برای مدیریت نیروی کار شرکت است. مدیران این بخش از سازمان کمک می‌کنند تا شرکت سریعتر به اهداف خود برسد. در واقع آنها با مدیریت مناسب نیروهای کار سازمان تلاش می‌کنند تا مسیری صحیح را برای رسیدن به اهداف برتر شرکت فراهم آورند. HRM شامل نظارت بر تمام جنبه‌های نیروی کار مثل استخدام، آموزش، جبران خسارت، مشارکت دادن، ارتقاء و حفظ کارکنان است. به همین دلیل است که این بخش مدیریتی در هر سازمان ارزش و اهمیت زیادی دارد و نمی‌توان آن را نادیده گرفت.

به عنوان مثال فقط وظیفه استخدام افراد جدید را در نظر بگیرید که چقدر مهم و پیچیده خواهد بود. مدیر منابع باید به دنبال استخدام افرادی باشد که فرهنگ مناسبی داشته باشند و سازمان بتواند از آنها بهره‌وری خوبی دریافت کند. از طرفی مدیریت کارکنان با در نظر گرفتن استراتژی‌های گوناگون باید انگیزه لازم را بین کارمندان ایجاد کرده و از آنها عملکرد بهتری دریافت کند. به طور کلی نقش مدیریت منابع انسانی فراتر از وظایف اداری است که همه آنها را می‌شناسند. مدیران منابع می‌توانند با جهت گیری استراتژیک شرکت و ایجاد یک محیط کاری پر رونق، فراگیر و با عملکرد بالا بسیار مفید باشند.

وظایف مدیریت منابع انسانی

مدیر منابع انسانی یک سازمان ممکن است وظایف گوناگونی بر عهده داشته باشد. برخی از وظایف مهم مدیران منابع را خدمتتان بیان خواهیم کرد:

طبیعتاً اولین وظیفه‌ای که مدیران منابع بر عهده دارند استخدام و گزینش نیروهای جدید است که قبلاً هم به آن اشاره کرده‌ایم.آنها باید پروتکل استخدامی درستی طراحی کنند و بر اساس آن نیروی مورد نیاز سازمان را تامین نمایند.
مزایا و پاداش‌هایی که کارکنان یک سازمان بر اساس عملکرد خود دریافت می‌کنند باید به وسیله گزارش مدیران HR تایید گردد.در واقع مدیران این بخش عملکرد کارکنان را بررسی کرده و نسبت به اعطای مرخصی یا پاداش به آنها تصمیم گیری می‌نمایند.
یکی دیگر از وظایف مهم مدیران منابع آن است که امنیت محیط کار را برای کارکنان تضمین نمایند.کارکنان زمانی می‌توانند بهترین عملکرد خود را به نمایش بگذارند که از لحاظ امنیت و سلامتی در شرایط استاندارد و ایده آلی باشند. به همین دلیل باید شرایط برای امنیت و رفاه آنها به بهترین شکل تامین گردد.
یکی از وظایف مهم مدیران منابع انسانی آن است کهاطلاعات مربوط به کارکنان را به صورت یکپارچه جمع آوری کرده و در یک سیستم ذخیره سازی نمایند. همچنین باید سوابق و عملکرد تمامی کارکنان در سیستم اطلاعاتی مربوط به آنها درج گردد. از اطلاعات درج شده در سیستم می‌توان برای تحلیل و تجزیه شرایط سازمان بهره برد و بر اساس آن آینده را پیش بینی کرد.

اصول مدیریت منابع انسانی

تا اینجا در مورد مدیریت منابع انسانی نکات مختلفی را خدمتتان بیان کردیم و اکنون می‌خواهیم در مورد اصول این کار صحبت کنیم. مدیر منابع باید با اصول زیر برای انجام وظایف خود آشنا باشد:

فرهنگ مدیران منابع باید بر اساس احترام به همه کارکنان شرکت تنظیم گردد. آنها باید با هر کدام از کارکنان شرکت محترمانه رفتار کنند و برای عملکرد کوچکترین اعضای سازمان هم ارزش زیادی قائل شوند.
سیاست‌های HR باید به گونه‌ای طراحی شود که هر کدام از کارمندان سازمان امکان رشد و ترقی داشته باشد.در واقع مدیران منابع باید به تمامی کارکنان سازمان عادلانه نگاه کنند و فرصت‌های مختلف را برای آنها فراهم سازند. این خود کارکنان هستند که باید تفاوت خود با دیگران را نشان داده و نظر مدیران را جلب نمایند.
مدیرانی که قرار است با کارکنان شرکت ارتباط نزدیک داشته باشند نباید اصول علمی را زیر پا بگذارند و بر اساس نظرات شخصی عمل کنند.آنها باید تمامی نکات علمی را مد نظر قرار داده و بر اساس آنها سیاست‌های درستی را جهت کنترل کارکنان سازمان در نظر بگیرند.
نمی‌توان مدیریت منابع انسانی را بر عهده گرفت و روحیه کار تیمی نداشت. سیاست‌های این بخش از سازمان صرفاً با رفاقت و همدلی بین اعضا امکان‌پذیر می‌شود.پس مدیران منابع باید روحیه کار تیمی داشته باشند و به این شکل امور مربوط به خود را اداره نمایند.

برای مطالعه بیشتر در این مورد کلیک کنید : اصول مدیریت منابع انسانی

رشته منابع انسانی

رشته مدیریت منابع انسانی در کشور ما به عنوان یک گرایش تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد شناخته می‌شود. در واقع دانشجویانی که به سمت رشته‌های مدیریت در مقطع ارشد می‌روند می‌توانند به عنوان گرایش سراغ HR بروند. با تحصیل در این رشته آنها تبدیل به متخصصانی برای کنترل کارکنان یک سازمان می‌گردند. به نظر می‌رسد ورود به این رشته تحصیلی در کشور ما نسبت به بسیاری از گرایش‌های دیگر آسان‌تر باشد اما قطعاً تحصیل در آن کار سخت و طاقت فرسایی خواهد بود. اگر می‌خواهید در آینده به عنوان یک متخصص منابع انسانی فعالیت کنید توصیه می‌کنیم مسیر علمی را در پیش گیرید و از طریق گرایش‌های ارشد این رشته به کار خودتان ادامه دهید. مطمئن باشید از طریق آکادمیک می‌توانید اصول پایه‌ای مدیریت منابع را یاد بگیرید و با گذراندن دوره‌های گوناگون تبدیل به یک متخصص حرفه‌ای خواهید شد.

کتاب های حوزه HR

کتاب‌های بسیار زیادی در حوزه منابع انسانی نگارش شده‌اند که طبیعتاً مطالعه همه آنها برای افرادی که می‌خواهند در این حرفه به صورت تخصصی کار کنند ضروری است. یکی از برترین کتاب‌هایی که در این زمینه به نگارش درآمده Human Resource Management نوشته گری دسلر است. از دیگر کتاب‌های مربوط به مدیریت منابع می‌توانیم به Human Resource Management Book Cover نوشته دیو اولریش، جان یونگر، وین براکبانک و مایک اولریش اشاره کنیم. پیروزی از طریق سازمان نوشته دیو اولریش، دیوید کریسسینسکی، وین براکبانک و مایک اولریش نیز از دیگر کتاب‌هایی است که مطالعه آن را به شما توصیه می‌کنیم. از دیگر کتاب‌های مطرح در این حوزه می‌توانیم به The HR Scorecardنوشته برایان بکر، مارک هوسلید و دیو اولریش اشاره نماییم. اگر دقت کرده باشید کاملاً مشخص است که دیو اولریش یکی از مطرح‌ترین نویسندگان کتاب در حوزه مدیریت منابع انسانی است.

جمع بندی

منابع انسانی در جهان مدرن ارزش و اهمیت بسیار زیادی دارند. اکثر کسب و کارهای موفق و استارتاپ‌هایی که راه خود را از دیگران جدا کرده‌اند روی این موضوع حساب ویژه‌ای باز کرده بوده‌اند. به همین دلیل است که توصیه می‌کنیم اگر می‌خواهید در آینده شاهد ناکامی کسب و کار خودتان نباشید از همین الان برای مدیریت منابع روی افراد متخصص حساب باز کنید. افراد متخصص با اصول و وظایف این حرفه آشنا هستند و خیلی سریع‌تر می‌توانند منابع انسانی شما را مدیریت کنند.

منبع : AIHR.com