مدیریت منابع انسانی استراتژیک + انواع استراتژی منابع انسانی

آنچه در این مقاله می خوانید

بسیاری از افراد فکر می کنند مدیریت منابع انسانی استراتژیک یا SHRM تفاوت چندانی با مدیریت منابع انسانی نداشته و یا اصلا همان مدیریت منابع انسانی است. هر چند این دو تفاوت های اساسی با یکدیگر داشته و هرکدام مسئولیت ها و وظایف متفاوتی در سازمان برعهده دارند. اگر چه گاهی این وظایف در حوزه های نسبتا یکسانی تعریف شده باشد. در ادامه به توضیح درباره مدیریت استراتژیک منابع انسانی، تفاوت های اصلی آن با مدیریت منابع انسانی و… پرداخته ایم.

مدیریت استراتژیک منابع انسانی چیست؟

Strategic Human Resource Management یا مدیریت استراتژیک منابع انسانی یا (SHRM) به اختصار، یک رویکردی کل‌ محور و همه جانبه به مدیریت منابع انسانی و فرآیند های آن است که با هدف هماهنگ کردن هرچه بیشتر سیاست‌ها، فعالیت‌ها و فرآیندهای منابع انسانی با اهداف و سیاست های کلان و استراتژی‌های کلی یک سازمان است. در مدیریت منابع انسانی استراژیک به منابع انسانی به چشم منبعی استراتژیک و با اهمیت در سازمان نگریسته می شود و تلاش می گردد تا از توانمندی ‌ها و پتانسیل های بالقوه این منبع به بهترین و بهینه ترین شکل ممکن در جهت تحقق اهداف کلان و خرد سازمان استفاده شود.

برای مطالعه کلیک کنید : استراتژی منابع انسانی

مفهوم مدیریت منابع انسانی استراتژیک

مفهوم مدیریت استراتژیک منابع انسانی در واقع همسوسازی و هماهنگ سازی حداکثری عملکرد و فرآیند های واحد منابع انسانی با اهداف استراتژیک سازمان و سیاست های کلان است. این همسو سازی به جهت ارتقا عملکرد واحد مابع انسانی و عملکرد سازمان و کمک به سازمان برای رسیدن به اهدافش انجام می گردد. این نوع از مدیریت منابع انسانی با تمرکز بر تحقق اهداف مجموعه، دربرگیرنده فعالیت هایی چون تنظیم و اجرای سیاست‌ ها و متدهایی است که در نهایت شایستگی‌ها، اقدامات و فرآیندهای لازم برای تحقق اهداف سازمان را به وجود خواهد آورد.

مفهوم مدیریت استراتژیک منابع انسانی در برگیرنده سه پیش ‌فرض اصلی است:

مهمترین منبع سازمان برای به وجود آوردن مزیت رقابتی برای خود، سرمایه انسانی است.
کارمندان و نیروی انسانی سازمان در قبال پیاده سازی طرح‌ های استراتژیک سازمان وظیفه دارند.
سازمان برای هدف گذاری و برنامه ریزی برای تحقق اهداف تعیین شده باید رویکردی سیستماتیک داشته باشد.

برای مطالعه در مورد فرآیندهای منابع انسانی کلیک کنید.

اهمیت مدیریت منابع انسانی استراتژیک

هرچند تا به اینجا ضرورت و اهمیت مدیریت استراتژیک منابع انسانی باید آشکار شده باشد؛ در ادامه به صورت موردی به بیان اهمیت های این رویکرد در سازمان پرداخته ایم :

ارتقا عملکرد سازمان و افزایش بهره‌وری فعالیت ها و فرآیند های آن یکی از مهم ترین اهداف مدیریت استراتژیک منابع انسانی است. طبق رویکرد (SHRM) سرمایه انسانی یکی از مهم ترین منابع سازمان برای تحقق اهداف و استراتژی های کلان است. این رویکرد به دو طریق، بهره وری سازمان را افزایش می دهد: ۱. با همسوسازی اهداف سازمان و استراتژی‌های خرد و کلان منابع انسانی به صورت سیستماتیک و منسجم ، علاوه بر اینکه اتلاف انرژِی، هزینه و نیروی انسانی در سازمان نخواهیم داشت؛ کارمندان نیز به صورت شفاف و مشخص خواهند دانست که در چه زمینه ای و چگونه قادر هستند به تحقق اهداف سازمان کمک نمایند. ۲. مدیریت استراتژیک با بهبود و ارتقا فرآیندهای کاری، کاهش موانع ، ایراد یابی و برطرف کردن نواقص موجود در فرآیندهای سازمان، بهره وری و عملکرد سازمان افزایش می یابد.

مدیریت استراتژیک منابع انسانی نقش بسیار مهمی در فرآیند جذب استعدادها و حفظ آنان ایفا می نماید؛ رویکرد (SHRM) اهمیت زیادی برای سرمایه انسانی سازمان به عنوان یک منبع بالقوه مهم قایل بوده و در نتیجه تلاش می نماید تا ببا به کارگیری استراتژی ها و سیاست های مناسب امکان جذب استعداد ها را برای سازمان فراهم نماید. مدیریت استراتژیک، هم چنین با فراهم نمودن فضای کاری مناسب و دوستانه، در نظر گرفتن پاداش و مزایا و به وجود آوردن فرصت های یادگیری و توسعه فردی و حرفه ای برای کارمندان موجب حفظ و نگهداری استعداد ها در سازمان می گردد.

رویکرد استراتژیک و همه جانبه در مدیریت منابع انسانی به توسعه مهارت‌ها و توانمندی های کارکنان توجه داشته زیرا آنان را اصلی ترین منبع سازمان برای پیشی گرفتن از رقبا می داند. این رویکرد با تمرکز بر آموزش و توسعه کارمندان این امکان را فراهم می کند تا کارمندان سازمان بتوانند به بهترین شکل و در بالاترین سطح به وظایف خود بپردازند. (SHRM) هم چنین با در نظر گرفتن برنامه های توسعه فردی کارکنان، به آنان کمک می کند تا بتوانند با کسب مهارت های فردی جدیدی مانند مدیریت زمان، مدیریت خلاقیت و… به خوبی خود را مدیریت کرده و در نتیجه به صورت حرفه ای نیز توسعه یافته و در شغل خود پیشرفت نمایند. در نهایت نیز چنین کارمندانی به صورت بهینه تری در جهت تحقق اهداف سازمان فعالیت می نمایند.

اهمیت دیگر مدیریت استراتژیک منابع انسانی در سازمان توجه به رضایت شغلی کارمندان است. (SHRM) با در نظر گرفتن اصول و پیشفرض های خود، رضایت شغلی بالا در کارمندان را عاملی بسیار مهم برای تحقق اهداف کلان و خرد سازمان در نظر می گیرد. در نتیجه با ایجاد یک محیط کاری مناسب که جوی مثبت و انگیزه بخش برای کارمندان داشته باشد تلاش می کند تا رضایت آنان را نسبت به فضای کاری جلب نماید. همچنین یکی دیگر از اهمیت های (SHRM) در سازمان ایجاد تعادل بین کار و زندگی کارمندان مجموعه است.

یکی از مهم ترین اهمیت های مدیریت منابع انسانی استراتژیک کاهش هزینه‌ها در سازمان است. این رویکرد به مدیریت منابع انسانی با بهینه کردن فرآیند مختلف سازمان و واحد منابع انسانی از جمله بهینه کردن فرآیند های جذب نیرو، آموزش و توسعه کارکنان و… هزینه نهایی سازمان را کاهش می دهد. یکی دیگر از نقاط اثر (SHRM) در سازمان کاهش هزینه های سازمان از طریق تلاش برای حفظ و نگهداری استعدادها در سازمان است. با حفظ استعدا ها در سازمان می توان از هزینه مجدد برای جذب و آموزش نیروی انسانی جلوگیری نمود.

افزایش انعطاف‌پذیری یکی دیگر از اهیمت های بیشمار مدیریت منابع انسانی استراتژیک است. (SHRM) با ایجاد استراتژِ های مناسب در واحد منابع انسانی در واکنش به تغییرات ناگهانی بازار و فضای کسب و کارها انعطاف بیشتری در سازمان به وجود آورده و موجب واکنش سریع تر سازمان نسبت به تغییرات می گردد. مدیریت استراتژِک منابع انسانی هم چنین به سازمان کمک می نماید تا بتواند به سرعت با نیازهای بازار و فضای رقابتی آن تطبیق پیدا کند.

اهداف مدیریت استراتژیک منابع انسانی در سازمان چیست؟

اهداف مدیریت منابع انسانی استراژیک در سازمان به طور کلی متمرکز بر تراز کردن فعالیت‌ها، فزآیندها و سیاست‌های خرد و کلان واحد منابع انسانی با اهداف و استراتژی‌های کلی سازمان است. در ادامه به بیان این اهداف پرداخته ایم :

هم‌راستایی و هم‌سویی استراتژیک در سازمان : تلاش برای این که تمام فعالیت‌ها و فرآیندهای منابع انسانی از جمله جذب و استخدام، آموزش و توسعه، ارزیابی عملکرد و… هم‌راستا و هم‌سو با اهداف و استراتژی های کلان و بلندمدت سازمان باشند.
پشتیبانی و حمایت از استراتژی‌های کلان سازمان : مدیریت منابع انسانی استراتژیک با توسعه و پیاده سازی سیاست‌ها، استراتژی ها و فرآیند های منابع انسانی که همسو با اهداف و استراتژی های کلان سازمان است به تحقق آن ها کمک می نماید.

بهبود و ارتقا عملکرد کارمندان : طراحی و پیاده سازی برنامه‌های آموزشی در جهت توسعه توانمندی ها، مهارت‌ها و دانش کارمندان و بهبود عملکرد آنان از این طریق.
مدیریت موثر عملکرد کارمندان : به وجود آوردن سیستم‌های ارزیابی عملکرد که به صورت موثرعملکرد کارمندان را رصد و ارزیابی نموده و از این طریق موجب بهبود عملکرد کارمندان و برطرف شدن نواقص عملکردی آنان گردد.

جذب و استخدام نیروی انسانی با استعداد : طراحی و پیاده سازی استراتژی‌ها و سیاست هایی که موجب جذب نیروی انسانی با استعداد و برتردر سازمان گردد.
حفظ و نگهداری کارمندان کلیدی سازمان : مدیریت منابع انسانی استراتژیک تلاش می کند تا با طراحی و اجرای سیاست ها و برنامه ‌هایی که رضایت شغلی در کارمندان به وجود می آورد؛ انگیزه و تعهد آنان به سازمان را افزایش دهد تا بتوان به طور موثری نرخ ترک کار کارمندان در سازمان را کاهش داد.

طراحی و اجرای برنامه‌های توسعه حرفه‌ای: فراهم نمودن فرصت‌های آموزشی برای ارتقا مهارت ها و دانش کارمندان.
ایجاد فرصت پیشرفت شغلی در سازمان : طراحی مسیرهای شغلی در سازمان به صورتی کارمندان امکان رشد و ارتقا شغلی داخل سازمان داشته باشند.
ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت از اهداف بسیار مهم مدیریت منابع انسانی استراتژیک است. (SHRM) با اشاعه فرهنگ سازمانی که با ارزش‌ها، اصول و اهداف سازمان همخوانی دارد؛ کارمندان را برای تلاش در جهت دستیابی به اهداف سازمانی تشویق می‌کند. به وجود آوردن فرهنگ سازمانی موجب افزایش رضایت کارمندان از شغل خود و در نتیجه افزایش انگیزه و تعهد آنان به سازمان نیز می گردد.
واکنش سریع به تغییرات داخلی و محیطی و سازگاری با آن ها : (SHRM) با توسعه سیستم‌ها و فرآیندهای مدیریت تغییر که به سازمان کمک می کنند تا بتواند به سرعت به تغییرات داخلی، محیطی و تغییرات بازار واکنش نشان داده و خود را با آن ها تطبیق دهد؛ بدون آن که مسئله ای جدی برای سازمان پیش بیاید.
مدیریت و بهینه سازی هزینه‌های مربوط به فرآیندهای منابع انسانی از جمله هزینه های فرآیندهای جذب و استخدام نیرو، آموزش و توسعه کارکنان و…
به وجود آوردن مزیت رقابتی پایدار برای سازمان یکی دیگر از اهداف مدیریت منابع انسانی استراتژیک است. (SHRM) از طریق ترغیب و پشتیبانی از خلاقیت و نوآوری کارمندان و شناسایی و استفاده از توانمندی های منابع انسانی به عنوان یکی از مهم ترین منابع استراتژیک سازمان، موجب به وجود آمدن یک مزیت رقابتی پایدار برای سازمان می گردد.
بهبود و ارتقا روابط بین کارمندان و روابط کارمندان و مدیران از طریق توسعه سیستماتیک فرآیند های ارتباطی درون سازمان و حل و فصل چالش های ارتباطی در محیط کار

مدیریت استراتژیک منابع انسانی (SHRM) از رویکردهای مختلفی برای دستیابی به اهداف سازمانی استفاده می‌کند. هر رویکرد به نحوی منحصر به فرد است و بر اساس نیازهای خاص سازمان و محیطی که در آن فعالیت می‌کند، می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. در زیر به انواع رویکردهای مدیریت استراتژیک منابع انسانی پرداخته شده است:

انواع رویکردهای مدیریت استراتژیک منابع انسانی (انواع استراتژی منابع انسانی)

رویکرد مبتنی بر منابع / Resource-Based View – RBV

در این رویکرد از مدیریت منابع انسانی استراتژیک ، تمرکز اصلی بر منابع داخلی سازمان ازجمله منابع انسانی و سرمایه گذاری برای آموزش و ارتقا آنان در جهت ایجاد مزیت رقابتی برای سازمان است.

رویکرد رفتاری / Behavioral Approach

رویکرد رفتاری در مدیریت منابع انسانی استراتژیک تلاش دارد تا رفتارهای کارمندان را با اهداف کلان، سیاست ها و استراتژی های سازمان هماهنگ کرده، کارمندان را در تصمیم گیری های سازمان بیشتر مشارکت داده و فرهنگ سازمانی مثبت به وجود آورد.

رویکرد سیستماتیک / Systematic Approach

مدیریت منابع انسانی استراتژیک با رویکرد سیستماتیک بر یکپارچگی و هماهنگی بین فرآیند ها و سیستم های مختلف منابع انسانی و سازمان متمرکز است. در این رویکرد تلاش می گردد تا از فناوری اطلاعات برای بهبود و ارتقای کارایی سازمان استفاده گردد.

رویکرد اقتضایی / Contingency Approach

در این رویکرد بر مدیریت تغییر و انعطاف سازمان در برابر تغییرات محیطی و داخلی از طریق تحلیل تغییرات داخلی یا محیطی و واکنش سریع و موثر نسبت به آن ها تاکید می گردد.

رویکرد مبتنی بر دانش / Knowledge-Based Approach

مدیریت منابع انسانی استراتژیک با رویکرد مبتنی بر دانش، بر مدیریت و ارتقا دانش به عنوان منبعی استراتژیک برای سازمان تاکید داشته و تلاش می کند با ایجاد فرآیند ها و برنامه ها در سازمان دانش کارمندان و یادگیری سازمانی را افزایش دهد و مرتبا عملکرد ها و فرآیندها را با به کار گرفتن دانش به روز و جدید ارتقا دهد.

تاثیر مدیریت منابع انسانی استراتژیک بر مزیت رقابتی

مدیریت منابع انسانی استراتژیک با اثرگذاری بر فرآیند هایی چون استخدام و حفظ استعدادها، توسعه و آموزش به کارمندان، به وجود آوردن فرهنگ سازمانی مثبت، بهبود روابط بین کارمندان و مدیران و… می‌تواند با بهینه کردن عملکرد نیروی انسانی سازمان و ارتقا حرفه ای و تخصصی آنان از نیروی انسانی خود به عنوان یک منبع استراتژیک استفاده نموده و نسبت به رقیبان خود مزیت رقابتی پایداری کسب نماید. سرمایه گذاری بر نیروی انسانی به عنوان یک منبع تاثیرگذار، بسیار پر بازده و باثبات بوده و دچار افت و نوسان های ناگهانی نمی گردد. به همین جهت تمرکز بر سرمایه انسانی در رویکرد (SHRM) می تواند به صورت پایدار مزیت رقابتی ایجاد نماید.

چنین رویکردی به سازمان امکان می دهد تا از پتانسیل های بالقوه نیروی انسانی خود بهره برداری نموده و به اهداف استراتژیک خود را محقق نماید.

تفاوت مدیریت منابع انسانی با مدیریت استراتژیک منابع انسانی چیست؟

مدیریت منابع انسانی (HRM) و مدیریت استراتژیک منابع انسانی (SHRM) تفاوت های کلیدی و اساسی در زمینه هایی مانند اهداف، رویکرد، نقش سازمانی و تعاملات سازمانی دارند.

اهداف مدیریت منابع انسانی به نسبت مدیریت منابع انسانی استراتژیک بر وظایف روزمره تری از جمله جذب نیرو، آموزش و مسائل اداری متمرکز است در حالی که (SHRM) اهدافی در سطح استراتژیک در سازمان برعهده دارد و در جهت مطابقت فعالیت ها، فرآیند ها و سیاست های منابع انسانی با اهداف بلند مدت و کلان سازمان تلاش می کند.

رویکرد مدیریت منابع انسانی استراتژیک بلند مدت بوده و در سطوح کلان اجرا می گردد. اما مدیریت منابع انسانی، رویکردی کوتاه مدت داشته و بیشتر رویکردی عملیاتی دارد.

نقش سازمانی مدیریت منابع انسانی، پشتیبانی و اجرا و نظارت بر امور اداری است در حالی که مدیریت استراتژیک بر تصمیم گیری های سازمانی کلان اثر می گذارد.

جمع بندی

مدیریت منابع انسانی استراتژیک رویکردی همه جانبه و یکپارچه در مدیریت منابع انسانی است که در سطوح کلان سازمان نقش دارد و به ایحاد هماهنگی و مطابقت بین فرآیند های منابع انسانی و استراتژی ها و اهداف کلان سازمان می پردازد. رویکرد تاکید بسیاری برنیروی انسانی و سرمایه انسانی به عنوان منبع استراتژیک برای سازمان دارد و از طریق تقویت سرمایه انسانی تلاش دارد تا برای سازمان مزیت رقابتی پایدار تولید نماید. مدیریت استراتژیک منابع انسانی علی رغم شباهت در حوزه هایی؛ تفاوت های اساسی و کلیدی با مدیریت منابع انسانی دارد.

منبع : AIHR.Com